Morning after anticonceptie; nieuwe ontwikkelingen en de toekomst

In de vorige twee artikelen vertelden we je meer over morning after anticonceptie. We gaven je meer informatie over twee soorten morning after pillen en morning after spiraaltjes. Ook deelden we praktische kennis hierover. In dit artikel bespreken we nieuwe ontwikkelingen en kijken we naar de toekomst.

Een in Nederland nog niet geregistreerde morning-after pil
Buiten Europa, in India en China is veel onderzoek gedaan naar Mifepriston 50 mg als morning after pil. Mifepriston in een dosering van 200 mg is onderdeel van de abortuspil. De dosering van 50 mg is (nog) niet geregistreerd in Nederland, al kun je theoretisch een tablet van 200 mg met een pillensplijter in vieren delen.

In het artikel Morning after anticonceptie: wat is het en hoe werkt het beschreven we de morning after pillen die in Nederland op de markt zijn. De Norlevo® en de EllaOne®

De werking van mifepriston 50 mg is vergelijkbaar of beter dan de Ellaone® wat betreft het voorkomen van zwangerschap. Bijwerkingen (11%) komen veel minder vaak voor dan bij gebruik van Norlevo® (20%). (1)

De periode waarin je een zwangerschap niet kunt voorkomen
De morning after pil veroorzaakt alleen het uitstellen of afblazen van de eisprong. Daarom is deze pil niet werkzaam na de eisprong als je mogelijk al bevrucht bent. Toch willen vrouwen ook dan beschikken over een middel dat een doorgaande zwangerschap kan voorkomen. Een spiraaltje biedt dan een mogelijkheid, maar deze is slechts voor 5 dagen na onbeschermde seks en eisprong geregistreerd. En ook al kan deze later geplaatst worden, niet alle vrouwen willen een spiraaltje.

De tijd tussen eisprong en menstruatie duurt 14 dagen. Na de eerste 5 dagen is er nu voor vrouwen de resterende 9 dagen tot aan het begin van de menstruatie geen betrouwbaar middel om een zwangerschap te voorkomen. Er is geen medicijn beschikbaar dat de innesteling van een bevruchte eicel stopt. Zoals thuisarts.nl meldt: ‘Je moet afwachten of je zwanger bent geworden.(2)

Contragestion als toekomst
Meer dan veertig jaar geleden werd er al gesproken over ‘Contragestion’ oftewel het tegengaan van het innestelen en ontstaan van een zwangerschap. Je kunt dit in het Nederlands vertalen als ‘Contragestie’. Dit is een behandeling die werkzaam is gedurende twee weken na de eisprong tot de menstruatie. Contragestie voorkomt en verstoort de innesteling. Er zijn mensen die contragestie daarom beschouwen als een hele vroege vorm van abortus: voordat een zwangerschapstest positief is en voordat de menstruatie uitblijft. Dit verstoren van de innesteling ligt dan ook politiek gevoelig en staat ontwikkeling van contragestie-medicijnen in de weg. (3)

Toch lijkt contragestie een belangrijke ontwikkeling in de toekomst. Vrouwen die ‘morning-after’ middelen gebruiken, willen immers geen kind krijgen. Ze willen op alle tijdstippen een middel kunnen gebruiken om dit te voorkomen. Zij staan veelal positief tegenover een contragestief middel. (4)

De mifepriston 50 mg, die zijn werkzaamheid als morning after pil al heeft bewezen, kan mogelijk een goed contragestief middel zijn. Het verandert het baarmoederslijmvlies, waardoor innesteling moeilijker wordt, en het is ook in hogere dosering werkzaam als een medicijn om een abortus op te wekken. Op deze wijze verandert en verdwijnt langzamerhand de grens tussen anticonceptie en abortus. Dat lijkt een goede ontwikkeling. Voor vrouwen gaat het er immers om dat zij op alle tijdstippen kunnen beschikken over middelen om geen kind krijgen. Daarbij gaat anticonceptie geleidelijk over in contragestie en contragestie gaat weer geleidelijk over in Very Early Medical Abortion, oftewel een VEMA: een afbreking van de zwangerschap voordat deze met de echo zichtbaar is. Daarover zal Ava een volgend artikel schrijven.

Bronnen

1. Shen J, Che Y, Showell E, Chen K, Cheng L. Interventions for emergency contraception. Cochrane Fertility Regulation Group, redacteur. Cochrane Database of Systematic Reviews [Internet]. 20 januari 2019 [geciteerd 8 april 2022];2019(1). Beschikbaar op: http://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD001324.pub6
2. thuisarts. morning after pil slikken na onveilige seks [Internet]. Beschikbaar op: https://www.thuisarts.nl/zwangerschap-voorkomen/ik-heb-onveilige-seks-gehad-hoe-zorg-ik-dat-ik-niet-zwanger-word#de-morning-afterpil-slikken-na-onveilige-seks
3. Cameron S, Li HWR, Gemzell-Danielsson K. Is contragestion the future? BMJ Sex Reprod Health. 17 februari 2023;bmjsrh-2022-201758.
4. Willetts SJ, MacDougall M, Cameron ST. A survey regarding acceptability of oral emergency contraception according to the posited mechanism of action. Contraception. augustus 2017;96(2):81–8.