Ava heeft kritiek op misinformatie artsen over abortus. Alsof abortus iets slechts is

Ava reageert hieronder op berichtgeving in het AD over de TwijfelTelefoon, een initiatief van het Erasmus MC, waarbij geneeskundestudenten vrouwen te woord staan bij vragen of twijfels over anticonceptie. 

Hoewel Ava het waardeert dat artsen actie ondernemen om misinformatie rondom anticonceptie tegen te gaan, vindt zij het cruciaal dat bij die aanpak geen onwaarheden of ongenuanceerde informatie over abortus worden verspreid, zeker niet door artsen. Hieronder benoemen we drie punten van kritiek op de uitspraken van de artsen in het AD artikel.  

Ten eerste staat in het artikel: 

‘(…) Juist het verwijderen van een vrucht uit de baarmoeder kan tot onvruchtbaarheid leiden. ‘’Hoe meer ze in die baarmoeder moeten rommelen, hoe groter het littekenweefsel aan de baarmoederwand.’’’

Dit is een uiterst zorgelijke uitspraak, gezien het abortus impliciet in verband brengt met onvruchtbaarheid. Uit het artikel wordt niet duidelijk wat bedoeld wordt met ‘’rommelen in de baarmoeder’’. Abortus is volgens de World Health Organization een uiterst veilige en veelvoorkomende procedure. Het is volstrekt onnodig om hier twijfel over te zaaien. Ook kan het leiden tot angst voor abortus. 

Ava nam contact op met de krant ter verduidelijking. Uit dit contact volgde dat ‘’rommelen in de baarmoeder’’ zou verwijzen naar de ‘’uitvoering van een curettage die de baarmoeder kan beschadigen’’. Een curettage is een korte ingreep waarbij de vrucht uit de baarmoeder wordt weggezogen. Zelden (1 op 1000) krijg je na een curettage verklevingen aan de binnenkant van de baarmoeder. Dit kan nadelig zijn voor je vruchtbaarheid. Het is dus onjuist dat een abortus leidt tot onvruchtbaarheid. De bovengenoemde complicatie bij een abortus door wegzuigen, komt zelden voor.

Een abortus met een pil is medisch gezien het opwekken van een miskraam. Bij een abortus of een onvolledige miskraam wordt medicatie gebruikt die in beide gevallen heel veilig is. Er is dan geen risico op verklevingen. 

Al met al vindt Ava het kwalijk dat er uitspraken worden gedaan over de vruchtbaarheid van vrouwen die onwaar zijn en het bestaande stigma bevestigen. 

Ten tweede staat in het artikel dat de artsen ‘weten’ dat abortus enorme impact heeft op het hart en de geest. Ava stelt dat dit een paternalistische uitspraak is die geen recht doet aan de complexiteit van individuele ervaringen. Los van dat abortussen geen psychische schade veroorzaken is het van essentieel belang om te erkennen dat vrouwen verschillende emoties kunnen ervaren na een abortus, variërend van verdriet tot opluchting, zonder dit direct te problematiseren. In 2019 is er een grootschalig Amerikaans onderzoek geweest waaruit is gebleken dat minder dan 1% spijt had van een abortus.

Dergelijke uitspraken van artsen bemoeilijken het inbrengen van abortuservaringen in het publieke debat. Het is belangrijk dat het publieke debat ruimte biedt voor een realistische en diverse weergave van abortuservaringen, zonder te vervallen in generalisaties die het stigma enkel vergroten.

Ten derde stellen artsen in het artikel het schrijnend te vinden dat meer jonge vrouwen een abortus te moeten ondergaan, waarbij wordt gesuggereerd dat dit vooral zou komen door gebruik van ‘natuurlijke’ methoden of afkeer tegen de pil. Uit de rapportage van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd volgt dat de meeste zwangerschapsafbrekingen (nog steeds) plaatsvinden onder de groep van vrouwen tussen de 30 en 35 jaar, kort daarop gevolgd door vrouwen tussen de 25 en 30 jaar. Het aantal abortussen bij tieners onder de 15 jaar daalt al jaren. Het aandeel zwangerschapsafbrekingen bij tieners tussen de 15 en 19 jaar is in 2022 stabiel gebleven. Het is dus onduidelijk waarom de artsen stellen dat er steeds meer jonge vrouwen voor een abortus kiezen. Bovendien is er géén bewezen verband tussen het aantal abortussen en het gebruik van natuurlijke methoden door (jonge) vrouwen. Voormalig minister van VWS, Ernst Kuipers, heeft in Kamervragen ook bevestigd dat er geen betrouwbare gegevens zijn over trends in ongewenste zwangerschappen onder jonge vrouwen. 

Het beeld dat vooral jonge vrouwen kiezen voor abortus is hardnekkig, maar onwaar. Indien artsen wensen hun zorgen te uiten over toename van abortussen, dient dit genuanceerd te worden gebracht, met besef van dat het stigma op abortus juist groter kan worden.

Door deze uitspraken van de initiatiefnemers van de Twijfeltelefoon, is Ava tot slot benieuwd naar hoe geneeskundestudenten getraind worden in advies over anticonceptie. Ook is zij benieuwd hoe de Twijfeltelefoon een aanvulling is op de al bestaande professionele advieslijnen zoals de Sense Infolijn. Geneeskundestudenten zijn dikwijls getraind op het minimaliseren van risico’s (zo ook op een ongewenste zwangerschap). Maar in de keuze voor anticonceptie spelen bij vrouwen ook andere factoren dan risicominimalisatie een rol. Recent onderzoek van Rutgers liet zien dat last hebben van bijwerkingen of geen hormonen willen gebruiken, ook redenen zijn om geen anticonceptie te willen gebruiken. Ava is benieuwd naar hoe de geneeskundestudenten de wensen en behoeften van de gebruikers gaan waarborgen en gaat hierover graag in gesprek met de initiatiefnemers van de Twijfeltelefoon.